Last Updated on 16 hours by admin
සෑම් සෙනෙවිරත්න
Pic. credit: Lenin Nolly/NurPhoto via Reuters connect/Atlantic council
ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරයා පසුගියදා පැනවූ අලුත් බදු ගැන ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලනයේ නිරත පඬිවරුන් විවිධ කතා කියති. පොදුවේ ඒ හැම කතාවකින්ම තේරෙන්නේ, අපේ දේශපාලකයන්ට ලෝක ආගමික, දේශපාලනික, ආර්ථික යුද්ධය ගැන ඇති නොදැනුවත්භාවයයි. රටේ පොල් හිගයට හේතුව සම්බෝල කෑම යැයි කියා ජනප්‍රියත්වයට පත් නියෝජ්‍ය ඇමතිවරයකු මුහුණු පොතේ තබා ඇති සටහන ඊට හොඳම උදාහරණයයි.
‘උදේම නැගිටිනකොට දැනගත්ත News එක තමයි අමරිකාව ලංකාවට 44%ක තීරු බද්දක් දාල කියන පුවත. …මේ බද්ද එක් එක් රට සමඟ සාකච්ඡා කරල කරපු දෙයක් නෙමේ, සාකච්ඡා ආරම්භ කරන්න කරපු උපායමාර්ගික දෙයක් ලෙස තමයි බලන්න වෙන්නෙ. …මේක දේශපාලනික දෙයක් නෙමේ රටක් විදිහට මුහුන දෙමු’ යැයි ඔහු කියයි.
නියෝජ්‍ය ඇමති පඬිතුමා ඇතුළු මාලිමා ආණ්ඩුව බුදියාගෙන සිටියාට, පසුගිය සති කීපයේම ඉන්දීය රජය බදු සහන පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමට විශාල උත්සාහයක් ගත්තේය. එසේම, ට්‍රම්ප්, ඉන්දියාවට 26%ක ‘වට්ටම් සහිත’ (ට්‍රම්ප්ගේ වචනයෙන් “discounted reciprocal tariff”) බද්දක් පැනවූයේ ඇයි දැයි තේරුම්ගත හැකි නම්, මේ යට ඇති දේශපාලනය යම් දුරකට හෝ වටහාගත හැකිය.
ඇමරිකාවට, කොමියුනිස්ට් දේශපාලනය අදහස පක්ෂයක් බලයට පත් කරමින්, කොමියුනිස්ට්වාදයට අලුත් තල්ලුවක් දෙන්නට අවශ්‍යතාවක් නැතැයි අපි මීට පෙර බෝධි සභාවේ පළ කළ ලිපියකින් පැහැදිලි කළෙමු. ‘යම් හෙයකින් මාලිමාව බලයට පත්වුවහොත්, වැඩි කල් යන්නට පෙර එම ආණ්ඩුව පෙරලා දමන්නට ඇමරිකාව කටයුතු කරනු ඇතැයි’ ඒ ලිපියෙන් නොකියන්නට හේතු වූයේ, මාලිමාවේ ජයග්‍රහණයට අනියමින් හෝ දායක වන්නට අපට අවශ්‍යතාවක් නොතිබුණු බැවිනි.
ඇමරිකාව ශ්‍රී ලංකාවට 44%ක බද්දක් පැනවීම යට ඇත්තේ තනිකරම දේශපාලනයයි. මාලිමා ආණ්ඩුවට ඇමරිකාවේ සහාය තිබේ නම්, රටේ ධනය පිච්චියට වැටී සිට ණය පිට ණය ගෙන යාන්තම් දණිස් දෙක කෙලින් කරගන්නට උත්සාහ කරමින් සිටින ශ්‍රී ලංකාවට, ඉන්දියාවට මෙන් ‘ඩිස්කවුන්ට්’ එකක් දෙන්නට ඇමරිකාව නොපෙළඹුණේ ඇයි? ඊට ප්‍රධානම හේතුව මාලිමාවේ ගාමක බලය වන ජවිපෙ කොමියුනිස්ට්වාදී පක්ෂයක් වීමයි.
ඇමරිකාව, මාලිමාව වැට්ටීමේ සටන ඇරඹුවේ අනුර ජනාධිපති ධුරයට පත්වූ අලුතමය. ඒ, 2024 ඔක්තෝබර් 2 වැනිදා ඇමරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව මගින් ශ්‍රී ලංකාව පිළිබඳව දෙවැනි අදිරයයේ සංචාරක අනතුරු ඇඟවීමක් පැනවීමෙනි. මේ අනතුරු ඇඟවීම තවමත් ක්‍රියාත්මකය. ඔක්තෝබර් 23 වැනිදා ශ්‍රී ලංකාවේ ඇමරිකානු තානාපති කාර්යාලයද ආරුගම්බේ හා තවත් සංචාරක ප්‍රදේශ ඉලක්ක කරමින් අනතුරු ඇඟවීමක් නිකුත් කළේය. ඉක්මනින්ම තවත් රටවල් කීපයක් එවැනි අනතුරු ඇඟවීම් නිකුත් කළහ. ඒ ඇතැම් අනතුරු ඇඟවීම් අදටත් ක්‍රියාත්මකය. ඊටත් වඩා සංචාරකයන්ගේ මොළවල ක්‍රියාත්මකය. එයින් ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරක කර්මාන්තයට යම් බලපෑමක් සිදු විය. මේ අලුත් බද්ද නිසා ප්‍රධාන වශයෙන් ඇඟළුම් කර්මාන්තයට දැඩි ප්‍රහාරයක් එල්ල වෙයි.
අලුත් ඇමරිකන් බද්ද නිසා ඇඟළුම් හා රබර් කර්මාන්තවලට දැඩි හානියක් සිදු වන බවත් රැකියා ලක්ෂ 7ක් අනතුරට මුහුණපා ඇති බවත් හිටපු නියෝජ්‍ය මහබැංකු අධිපතිවරයකු වන ඩබ්. ඒ. විජේවර්ධන පවසා තිබේ. කර්මාන්ත හා ව්‍යවසායකත්ව සංවර්ධන අමාත්‍ය සහෝදර සුනිල් හඳුන්නෙත්ති කියන හැටියට නම් මේක එච්චර කජ්ජක් නොව රටට ලැබුණු හොඳ අවස්ථාවකි. ‘44%ක බද්දක් පැනවුනද අපේ ඇඟළුම්වල ඇති ඉහළ ප්‍රමිතිය නිසා ඇමරිකානු වෙළඳපලේ ඒ සඳහා තරග කළ හැකි බවට’ ඇමතිවරයා උදම් අනා තිබේ. ඇමරිකාවට ඇඟළුම් යැවීම පිළිබඳව ඔහුට ඇති විශාරද දැනුම එයින්ම පැහැදිලිය.
හඳුන්නෙත්ති පඬිවරයා වැනි ආර්ථික ඔස්තාර් කෙනෙකු නැති නිසා චීනයේ වාණිජ අමාත්‍යංශය නම් ට්‍රම්ගේ අලුත් බද්ද නිසා හොඳටම කලබල වී සිටී. වහාම මේ බදු අවලංගු කරන ලෙස ඉල්ලන චීන වාණිජ අමාත්‍යංශය, ලෝක ආර්ථිකය හා සංවර්ධනය අමාරුවේ වැටෙන බවටත් ජාත්‍යන්තර සැපයුම් ජාලාවලට හානි සිදුවන බවටත් අනතුරු අඟවති.
ජපානයටද හඳුන්නෙත්ති සහෝදරයාගේ උදව් අවශ්‍යය. මේ බදු පැනවීම ඉතාම කනගාටුදායක යැයි පවසන ජපන් කර්මාන්ත හා වෙළඳ අමාත්‍ය යෝජි මුටෝ, බදු පිළිබඳව නැවත සලකා බලන්නැයි ඇමරිකාවෙන් නැවතත් දැඩිව ආයාචනා කරන බවද පවසයි.
දැන් මුළු ලෝකයම, අලුත් වෙළෙඳ යුද්ධයකට සැරසේ. ශ්‍රී ලංකාව ඒ හැටි හපන්කම් කරන්නට පුළුවන් රටක් නොවේ. මාලිමා ආණ්ඩුව බලයට ආ දවසේ පටන් බරටම ණය ගත්තේය. පොරොන්දු පිට පොරොන්දු මලු මලු දුන්නේය. ඒ පොරොන්දු ඉටු කිරීමටත් ණය ගැනීම හැර විකල්පයක් නැත. අයවැයෙන් පසු මුදල් අමාත්‍යංශයේ ලේකම්වරයා කීවේ, මෙවර ආදායම වැඩි කරගැනීමේ (ද.දේ.ආ. 1%ක්) උපක්‍රමය වාහන ආනයනය බවයි. මේ යන හැටියට නම් ඒකත් සැක සහිතය. රට ගොඩ ගත හැක්කේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය ඉහළ දැමීමෙනි. ඊට සැලැස්මක් ආණ්ඩුවට ඇති බවක් තවම නම් පෙනෙන්නට නැත. එවැන්නක් කිරීම පහසුත් නැත. 2012න් පසුව ද.දේ.නි. පිම්මක් පැන්න බවක් පෙනෙන්නට නැත. මේ බදු පැනවීම නිසා නිෂ්පාදන කටයුතු තවත් පහළ වැටෙයි.
තවත් වසර 3කින් ණය ගෙවීම ඇරඹිය යුතුව තිබේ. රටට සැබෑවටම බර දැනෙන්නට පටන් ගන්නේ එවිටය. ඒ අතරතුර අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් ගෙනැවිත් රට දෙකඩ කරගන්නට ඩයස්පෝරාව ඇතුළු බෙදුම්වාදීහු වෙහෙසෙති. ඒ ව්‍යවස්ථාව මගින් බුද්ධාගමට ඇති ප්‍රමුඛස්ථානය නැති කර බුදු සසුන කම්බස් කිරීමට කාදිනල්වරයා ඇතුළු ආගම්වාදීහු බලා සිටිති.
ජුලී චංග් මාලිමාවට ළෙංගතුකම් පෙන්නන්නට වූයේ, (පෙර ලිපිවලින් පැහැදිලි කළ පරිදි), ධර්මපාල පරපුර විසුරුවා හැර සිංහල බෞද්ධයාගේ දේශපාලන දැක්ම වෙනස් කිරීමේ කුමන්ත්‍රණයේ කොටසක් ලෙසිනි. එය තනිකරම ‘බෝන් එගේන්’, බෙදුම්වාදීන් හා අන්තවාදීන් එක්ව කළ මෙහෙයුමකි. මාලිමා-ජුලී අනියම් පෙම වෙනම කතා කළ යුතු මාතෘකාවකි.
දැන්, 69 ලක්ෂයේ සිංහල බෞද්ධ බලය විසිරී බෙදී තිබේ. එයින් මාලිමාවට එක්වූ බහුතරයේ ඇතැමුන් බෙදුම්වාදී මතවාදවලින් මොළ කුණුකරගනිමින් සිටින බවට සාක්කි දිනෙන් දින එළියට එයි. නව ව්‍යවස්ථාවක් ගෙන ආ විට එය සම්මත කරගැනීමට පැවැත්වෙන ජනමත විචාරණයේදී සිංහල බෞද්ධයන්ගේ ඡන්ද කොල්ලකෑම මේ කුමන්ත්‍රණයේ අරමුණයි.
බලය පවත්වාගෙන යෑම සඳහා අනුරත් මාලිමාවත් ඕනෑම උප්පරවැට්ටියක් දමන බවට දළදා ප්‍රදර්ශනය, තිස්ස විහාරයේ උත්සවය කඩාකප්පල් කිරීම ඇතුළු මේ දිනවල රඟදැක්වෙන නාටකවලින් පැහැදිලිය. අනුරගෙන් ඒ කාරිය කරගන්නට බැරි වුවහොත් ඔවුන්ගේ උත්සාහය වනු ඇත්තේ මාලිමාවේ ජවිපෙ බලය හීන කර හරිනි ඇතුළු පිරිසට බලය ලබාදීම හෝ මාලිමාව පන්නා සජිත් ඇතුළු ‘බෝන් එගේන්’ කණ්ඩායමට බලය ලබාදීමයි. මේ කොයි පක්ෂය බලයට ආවත් සිංහල බෞද්ධයාට අහිතකරය.
ජාතිකවාදීන්ට ජයගැනීමට ඇති අභියෝගය එයයි.